در جوامع معاصر، مالیات بر حقوق یکی از روش‌های اصلی دولت برای تامین منابع مالی جهت پاسخگویی به نیازهای عمومی و ترویج رشد اقتصادی است. این شکل از مالیات، بر مبنای درآمدهای حاصل از مشاغل و حقوق شخصی تعیین می‌شود و در بیشتر کشورها بر اساس میزان درآمد و نوع فعالیت‌هایی که انجام شده، اعمال می‌گردد.
در این مقاله، نمایندگی بهارستان به بررسی اهمیت و تأثیر مالیات بر حقوق، توزیع منصفانه درآمد، ارتقاء رشد اقتصادی، ایجاد تعادل اجتماعی و نحوه محاسبه مالیات بر حقوق می‌پردازد.
مالیات حقوق چیست؟
مالیات حقوق یکی از منابع درآمد ثابت برای دولت است. به طور کلی، مالیات‌ها در کشور ما به دو دسته مالیات مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شوند. مالیات مستقیم، مالیاتی است که بر اساس درآمد و دارایی‌های افراد اخذ و در مقابل مالیات غیرمستقیم، با افزودن به قیمت کالاها یا خدمات از مصرف‌کنندگان آنها دریافت می‌شود.
مالیات بر حقوق جزو مالیات‌های مستقیم به حساب می‌آید که بر اساس ماده ۸۳ قانون مالیات‌ها باید از کلیه درآمد بگیران مشمول (اشخاص حقیقی) در سراسر کشور توسط سازمان امور مالیاتی وصول شود. در این روش، با توجه به درآمد فردی، می‌توانید میزان مالیات بر حقوق را از جدول مالیات بر درآمد مربوطه بیابید.
نحوه محاسبه مالیات بر حقوق ۱۴۰۲
روش‌های مختلفی برای محاسبه مالیات حقوق وجود دارد که می‌توانید از آنها استفاده کنید. در ادامه آموزش محاسبه مالیاتی با چند روش را برایتان قرار دادیم.
استفاده از جدول مالیات حقوق
در این روش، با توجه به درآمد فردی، می‌توانید میزان مالیات بر حقوق را از جدول مالیات بر درآمد مربوطه بیابید. در این جدول، میزان مالیات برای هر سطح درآمدی مشخص شده است.
استفاده از نرم‌افزارهای محاسبه مالیات حقوق
در حال حاضر، تعداد زیادی از برنامه‌های حسابداری و مالیاتی وجود دارند که می‌توانند به شما در محاسبه مالیات بر حقوق کمک کنند. این برنامه‌ها معمولاً با وارد کردن اطلاعات مربوط به درآمد شخصی، میزان مالیات بر حقوق را به طور خودکار محاسبه می‌کنند. هر چند، برای محاسبه مالیات بر حقوق، باید اطلاعات مربوط به درآمد شخصی را داشته باشید. همچنین، باید به مقدار معافیت مالیاتی هر سال توجه کنید و در صورتی که درآمدی کمتر از این مقدار داشته باشید، مشمول مالیات بر حقوق نخواهید شد.
استفاده از فرمول محاسبه مالیات حقوق
در این روش، با استفاده از فرمول زیر می‌توانید میزان مالیات بر حقوق را محاسبه کنید:
(مالیات = درآمد شخصی * نرخ مالیات – مقدار معافیت مالیاتی)
در این فرمول، نرخ مالیات برای هر سطح درآمدی مشخص شده است و مقدار معافیت مالیاتی نیز برای هر سال تعیین می‌شود.
جدول محاسبه مالیات حقوق در سال ۱۴۰۲
پله درآمد مشمول ماهانه (میلیون ریال) نرخ مالیات
1 (معاف) 0 تا 100 0
2 نسبت به مازاد 100 تا 140 10
3 نسبت به مازاد 140 تا 230 15
4 نسبت به مازاد 230 تا 340 20
5 نسبت به مازاد بر 340 30
موارد معاف از مالیات حقوق در سال ۱۴۰۲
در فرآیند ارائه اظهارنامه‌های مالیاتی متفاوت، مانند تکمیل اظهارنامه مالیاتی برای اشخاص حقیقی، همیشه برخی گروه‌ها از پرداخت مالیات مستثنی هستند؛ طبق بخش‌نامه سازمان امور مالیاتی کشور، حقوق و درآمدهایی تا ۴۸ میلیون تومان سالانه از پرداخت مالیات حقوق ۱۴۰۲ معافند.
علاوه بر این، ماده ۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم، موارد عمومی معافیت از پرداخت مالیات بر درآمد حقوق را مشخص کرده است. بنابراین در پاسخ به این سؤال که کدام افراد از پرداخت مالیات حقوق ۱۴۰۲ معاف هستند؟ می‌توان گفت که موارد معافیت از مالیات حقوق و دستمزد ۱۴۰۲ به شیوه زیر است:
1. افرادی که حقوق و درآمد سالیانه آنها تا ۶۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان باشد.
2. نمایندگان سیاسی خارجی در ایران و دیپلمات‌های برجسته دولت‌های خارجی نسبت به درآمد حقوقی که از دولت مبدأ خود دریافت می‌کنند و همچنین، اعضای هیات نمایندگی سازمان ملل متحد و مراکز تخصصی آن.
3. مامورین کنسولی خارجی در ایران و همچنین کارکنان موسسه‌های فرهنگی خارجی نسبت به درآمد حقوقی که از دولت مبدأ خود دریافت می‌کنند.
4. کارشناسان خارجی که با اجازه دولت ایران و با بودجه فنی و اقتصادی و علمی دولت‌های خارجی و یا مراکز بین‌المللی به ایران فرستاده می‌شوند، نسبت به درآمد حقوقی که از دولت یا مرکز مربوطه دریافت می‌کنند.
5. کارکنان محلی سفارت‌ها و کنسولگری‌های ایران در خارج، نسبت به درآمد حقوقی که از دولت ایران دریافت می‌کنند، مشروط به اینکه تابعیت ایران نداشته باشند.
6. درآمد بازنشستگی، مستمری و پایان خدمت و خسارت اخراج و بازخرید خدمت یا مستمری که به وراث پرداخت می‌شود و حق سنوات و حقوق ایام مرخصی که قبلا استفاده نشده است.
7. هزینه سفر و اضافات مربوط به سفرهای کاری.
8. ساکنین کارگاه یا کارخانه که برای استفاده کارگران اختصاص یافته و همچنین، خانه‌های سازمانی ارزان قیمت برای استفاده کارگران در خارج از کارگاه یا کارخانه.
9. مبالغ پرداختی توسط بیمه برای جبران خسارت بدنی و درمان و موارد مشابه.
10. عیدی یا پاداش سالانه تا یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده (۸۴) قانون مالیات‌های مستقیم.
11. خانه‌های سازمانی که با حکم قانون به ماموران دولتی اختصاص یافته تا از آن استفاده کنند.
12. مبالغی که توسط کارفرما برای هزینه درمان کارکنان خود یا افراد تحت تکفل آنها به پزشک یا بیمارستان پرداخت می‌شود.
13. مزایای غیر نقدی که به کارکنان پرداخت می‌شود، حداکثر تا دو دوازدهم معافیت موضوع ماده (۸۴) قانون مالیات‌های مستقیم حقوق نیروهای مسلح شامل نظامیان و نیروهای انتظامی و جانبازان و آزادگان.
جمع بندی
محاسبه و ارائه مالیات نیازمند دقت است. هنگامی که موضوع مالیات مطرح می‌شود، تمام افراد و کسب و کارها باید به طور دقیق و به موقع به تعهدات مالیاتی خود بپردازند. بر این اساس، درک مفاهیم و توضیحات متعدد، فراگرفتن روش‌های محاسبه و پرداخت مالیات برای فرد و کسب و کارها بسیار حیاتی است. این کمک از متخصصان باعث می‌شود تا مودیان مالیاتی به وظایف خود عمل کنند و خطر اشتباه یا جریمه را به حداقل برسانند. اهمیت این موضوع، مشورت با افراد متخصص در این زمینه را دو برابر می‌کند.
سوالات متداول:
اگر مالیات حقوق را به موقع پرداخت نکنیم، جریمه‌ای به ما تعلق می‌گیرد؟
بله، با توجه به ماده ۱۹۷ قانون مالیات مستقیم، اگر شما در مدت زمان تعیین شده مالیات حقوق خود را پرداخت نکنید، شامل جرایم مالیاتی می‌شوید و ۲% جریمه از حقوق شما کسر خواهد شد. اما داستان در اینجا به پایان نمی‌رسد، زیرا طبق ماده ۱۹۹ همان قانون، به مقدار ۱۰% از مالیاتی که پرداخت نکرده‌اید جریمه خواهید شد. علاوه بر این، اگر تاخیر در پرداخت مالیات شما بیش از یک ماه باشد، برای هر ماه تاخیر، مشمول جریمه اضافه به میزان ۲.۵% خواهید بود.
میزان معافیت مالیاتی حقوق در سال ۱۴۰۲ تا چه مبلغی است؟
مطابق با گفته‌های نماینده کمیته تلفیق بودجه، هر یک از کارمندان دولتی که دریافت حقوق آنها در سال 1402 کمتر از 10 میلیون تومان در ماه باشد، از پرداخت مالیات حقوق کارکنان مستثنی اند.