نحوه محاسبه مالیات بر درآمد برای شرکت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از مهم‌ترین منبع درآمد دولت‌ها مالیات است که می‌تواند از جهت‌های مختلف تقسیم بندی شود. به طور کلی مالیات به دو گروه مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می‌شوند. مالیات مستقیم، به مالیاتی گفته می‌شود که آن را بر مبنای درآمد و دارایی‌های افراد در نظر می‌گیرند؛ اما مالیات غیر مستقیم با بالا رفتن قیمت کالاهای مختلف مصرف کنندگان گرفته می‌شود.
ما در این مقاله آموزش مالیاتی قصد داریم به جزئیات مالیات بر درآمد بپردازیم و یک نرم افزار حسابداری را به شما معرفی کنیم تا بتوانید به راحتی محاسبات مالیاتی خود را انجام دهید.
مالیات بر درآمد چیست؟
مالیات بر درآمد یکی از اصلی‌ترین مالیات‌ها برای تامین منابع مالی دولت‌ها است. این نوع مالیات بر مبنای درآمدهای کسب و کارها و افراد حقیقی حاکم می‌شود. مالیات بر درآمد بدون استثنا به همه صاحبان مشاغل تعلق می‌گیرد و بخشی از تمام درآمد کسب و کارها باید به دولت پرداخت شود. این نوع مالیات باید از طریق خود صاحبان مشاغل اعلام گردد و سازمان امور مالیاتی بر اساس آن میزان مالیات را بررسی می‌کند.
هدف اصلی از اجرای مالیات بر درآمد، جمع‌آوری منابع مالی برای تامین هزینه‌های عمومی و ارائه خدمات و تسهیلات عمومی به جامعه است. دولت‌ها بر اساس سیاست‌های مالی و اقتصادی خود، قوانین و مقرراتی را برای مالیات بر درآمد تعیین می‌کنند. این قوانین شامل نرخ مالیاتی، سقف درآمد مشمول مالیات، معافیت‌ها و تخفیفات مالیاتی می‌شود. عموماً مالیات بر درآمد بر اساس سیستم تدریجی عمل می‌کند، به این معنی که نرخ مالیاتی برای درآمدهای بالا بیشتر و برای درآمدهای پایین کمتر است. این سیستم به دلیل اهمیت توازن اجتماعی و توزیع عادلانه بار مالیاتی استفاده می‌شود.
صاحبان مشاغل ممکن است برای تعیین وضعیت مالیاتی خود نیاز به راهنمایی بیشتری داشته باشند. برای این منظور، شما باید به مراجع مالیاتی مراجعه کنید و گزارش‌های مالی و اظهارنامه‌های مربوطه را به سازمان مالیاتی ارائه دهید تا این سازمان بتواند درباره جزئیات مالیات شما اظهار نظر کند.
تقسیم بندی افراد مشمول به مالیات بر درآمد
سازمان امور مالیاتی برای شفاف‌سازی تکالیف مالیاتی مشاغل مختلف، تمام افراد مشمول به مالیات بر درآمد را به سه گروه تقسیم بندی کرده است. گروه‌های مختلف بر حسب میزان درآمد و فعالیتشان تقسیم بندی شده‌اند و فرایند محاسبه مالیات هر کدام از آنها مقداری متفاوت است.
گروه اول
صاحبان مشاغلی در گروه اول قرار می‌گیرند که درآمد ابرازی آنها (فروش کالا یا فروش توام کالا و ارائه خدمات) براساس اظهارنامه مالیاتی عملکرد دو سال قبل یا آخرین درآمد قطعی شده آنها بیش از مبلغ 55 میلیارد ریال باشد. البته برخی از مشاغل نیز در این گروه قرار می‌گیرند:
- تمامی واردکنندگان و صادرکنندگان
- صاحبان کارخانه‌ها و شرکت‌های تولیدی و معادن دارای پروانه بهره‌برداری
- صاحبان هتل‌های سه ستاره و بالاتر
- صاحبان بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها، درمانگاه‌ها، کلینیک‌های تخصصی
- صاحبان مشاغل صرافی
- فروشگاه‌های زنجیره‌ای که از وزارتخانه مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند
- صاحبان موسسات حسابرسی، حسابداری و دفترداری، خدمات مالی و ارائه‌دهندگان خدمات مدیریتی، مشاوره‌ای، انفورماتیک و طراحی سیستم
- صاحبان موسسات حمل‌ونقل موتوری زمینی، دریایی و هوایی اعم از مسافری یا باربری
تمام مشاغل بالا فارغ از اینکه چه میزان فعالیت و درآمدی داشته‌اند به صورت خودکار در گروه اول قرار می‌گیرند.
گروه دوم
صاحبان مشاغلی که درآمد ابرازی براساس اظهارنامه مالیاتی عملکرد دو سال قبل یا آخرین درآمد قطعی شده آنها بیش از مبلغ 18 میلیارد ریال و مساوی یا کمتر از 55 میلیارد ریال باشد در گروه دوم قرار می‌گیرند.
گروه سوم
اشخاصی که جزء گروه‌های اول و دوم نیستند در گروه سوم قرار می‌گیرند. توجه داشته باشید گروه‌های دوم و سوم روند مالیاتی آسان‌تری نسبت به گروه اول دارند، زیرا که محاسبات مالیاتی گروه اول می‌تواند پیچیده باشد. گروه دوم و سوم دفتر و معاملات فصلی ندارند و حتی تا دو سال بعد از شروع فعالیتشان هم می‌توانند از تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم استفاده کنند و اظهارنامه‌ای ارائه نکنند.
نحوه محاسبه مالیات بر درآمد حقیقی سال 1402
سوالی که در ذهن بسیاری از افراد مطرح می‌شود این است که محاسبه مالیات بر درآمد چگونه انجام می‌شود. برای پاسخ به این سوال باید به ماده 131 مراجعه کرد. نرخ مالیاتی تعیین شده به صورت پلکانی است و می‌تواند به صورت 15 درصدی، 20 درصدی یا 25 درصدی باشد. محاسبه مالیات بر درآمد با توجه به ماده 131 به این صورت است:
- تا 39 میلیون و 600 هزار تومان از سود سالیانه: معافیت مالیاتی
- تا 200 میلیون تومان اول از سود سالیانه: 15 درصد
- تا 200 میلیون تومان دوم سود سالیانه: 20 درصد
- باقیمانده سود سالیانه: 25 درصد
یکی از بهترین نحوه محاسبه مالیات بر درآمد استفاده از یک نرم افزار حسابداری است. برای مثال، نرم افزار حسابداری هلو می‌تواند یک روش عالی برای محاسبه مالیات باشد. همانطور که گفته شد، گروه اول مشمول به مالیات بر درآمد محاسبات پیچیده‌ای را باید برای مالیات خود انجام دهند. برای این شرکت‌ها، استفاده از یک نرم افزار حسابداری قدرتمند مانند هلو از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
به افرادی که نیاز به این ابزارها را دارند توصیه می‌شود از طریق وبسایت رسمی هلو از منابع آموزش حسابداری هلو استفاده کنند تا بتوانند محاسبات مالیاتی خود را به راحتی انجام دهند.
معافیت مالیات بر درآمد مشاغل
در مورد معافیت مالیاتی، یک تبصره در قانون وجود دارد که به شرح زیر است:
برای هر 10 درصد افزایش درآمد ابرازی مشمول مالیات اشخاص، یک درصد تا حداکثر پنج درصد از نرخ مالیات معمولی کاسته می‌شود. این تخفیف برای درآمدهای ابرازی مشمول مالیات اشخاص در سال جاری نسبت به درآمدهای ابرازی مشمول مالیات اشخاص در سال گذشته اعمال می‌شود. شرط لازم برای بهره‌مندی از این تخفیف، تسویه بدهی مالیاتی سال قبل و تسلیم اظهارنامه مالیاتی مربوطه در مهلت مقرر شده توسط سازمان امور مالیاتی است.
علاوه بر این، افراد حقیقی در صورت پرداخت به موقع مالیات خود به مدت سه سال متوالی، می‌توانند مبلغی از مالیات خود را کاسته یا مقداری از آن را پس بگیرند. همچنین، برخی از کسب و کارها در کشور مورد حمایت دولت قرار گرفته و از معافیت مالیاتی برخوردارند، به عنوان مثال، افرادی که در تولید صنایع دستی فعالیت می‌کنند.
نحوه ثبت اعتراضات و شکایات مالیاتی
در صورتی که اعتراضی علیه مبلغ مالیاتی که توسط سازمان امور مالیاتی برای شما اعلام شده است دارید، با مراجعه به وبسایت www.tax.gov.ir می‌توانید اعتراضات خود را ثبت کنید. سازمان مالیاتی در زمانی که تعیین می‌کند، به بررسی شکایت مالیاتی شما پرداخته و آن را بررسی خواهد کرد.
جمع‌بندی
با تمام جزئیاتی که در مقاله نحوه محاسبه مالیات بر درآمد گفته شد، شما می‌توانید از گروه مشمول به مالیات خود آگاه شوید و با استفاده از نرم افزارهای حسابداری، به راحتی تمام محاسبات مالیاتی خود را انجام دهید. اگر نیاز به مشاوره بیشتری درباره مالیات بر درآمد دارید، می‌توانید از کارشناسان ایران مالیات نیز کمک بگیرید. از اینکه تا انتهای این مقاله همراه ما بودید، سپاسگزاریم.
سوالات متداول
اشخاص حقوقی شامل گروه‌بندی مشاغل مالیاتی می‌شوند؟
گروه بندی مشاغل مالیاتی که در ابتدا به آن اشاره شد فقط شامل صاحبین کسب و کارهای کوچک و بزرگ است. کسب و کارهای حقوقی مالیات خود را براساس عملکرد سالانه پرداخت می‌کنند.
چگونه می‌توانیم از گروه مالیاتی خود آگاه شویم؟
برای اینکه از گروه مشمول مالیات بر درآمد خود آگاه شوید می‌توانید به آدرس tax.gov.ir مراجعه نمایید و با تکمیل دقیق اطلاعات خواسته شده گروه شغلی خود را تعیین کنید.